της Βαρβάρας Ζούκα
Αντιμέτωποι με ένα νέο πλήγμα στα οικονομικά τους βρίσκονται οι δήμοι της χώρας, καθώς εκτός από το χαράτσι των 240 εκατ. ευρώ, που αφορά την αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων, καλούνται να διαχειριστούν και το καπέλο του 20% που έρχεται να παρακρατήσει το κράτος από τέλη που εισρέουν στα δημοτικά ταμεία.
Πρόκειται για τα τέλη διαμονής παρεπιδημούντων και ακαθαρίστων εσόδων, για τα οποία με κοινή υπουργική απόφαση προβλέφθηκε ότι θα εισπράττονται για λογαριασμό των δήμων μέσω της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), η οποία ωστόσο θα παρακρατά για αυτή τη διευκόλυνση ένα ποσοστό της τάξης του 20% από τα έσοδα των ΟΤΑ.
Δυναμική αντίδραση από τους δημάρχους
Οι δήμαρχοι έχουν εκφράσει την πλήρη αντίθεσή τους στην υπουργική απόφαση που αφορά την παρακράτηση του 20% από την ΑΑΔΕ, κάνοντας λόγο για ληστρικές πρακτικές, που οδηγούν σε οικονομική αφαίμαξη των δήμων.
Το θέμα αυτό συζητήθηκε στην Περιφερειακή Ένωση Δήμων (ΠΕΔ) Κεντρικής Μακεδονίας, που με ομόφωνη απόφαση του διοικητικού της συμβουλίου αντιτάχθηκε στην εφαρμογή του μέτρου. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του προέδρου της ΠΕΔ, δημάρχου Πυλαίας – Χορτιάτη Ιγνάτιου Καϊτεζίδη, περί “αυτοδιοικητικής μάχης” απέναντι σε πρακτικές διαρκούς απαξίωσης της αυτοδιοίκησης. Ο κ. Καϊτεζίδης, μάλιστα, άφησε ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο να κατατεθούν δικαστικές προσφυγές, εάν δεν υπάρξει άμεσα διορθωτική παρέμβαση από την πλευρά της πολιτείας.
Η επίμαχη απόφαση, που υπογράφεται από τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη και τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών Θοδωρή Λιβάνιο, προβλέπει ότι το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων όπως και το τέλος επί των ακαθαρίστων εσόδων των κέντρων διασκέδασης, των εστιατορίων και των συναφών καταστημάτων στο εξής θα υποβάλλονται από τις υπόχρεες επιχειρήσεις ηλεκτρονικά μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, από την πλευρά της, θα αποδίδει τα τέλη στους δήμους, αφού όμως θα έχει παρακρατήσει ποσοστό της τάξης του 20%.
Τεράστιες απώλειες εσόδων
Η προμήθεια του 20% που προβλέπεται να κρατά η ΑΑΔΕ για τη χρήση της ψηφιακής της πλατφόρμας οδηγεί σε τεράστιες απώλειες εσόδων για τους δήμους.
Ενδεικτικά, ο δήμος Θέρμης, σύμφωνα με τον δήμαρχο Θεόδωρο Παπαδόπουλο, θα έχει απώλειες στα έσοδά του, ύψους περίπου 380.000 ευρώ, μόνον από το τέλος που καταβάλλει το καζίνο που βρίσκεται στα διοικητικά του όρια.
Σε περίπου 300.000 ευρώ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν οι απώλειες για τον δήμο Θεσσαλονίκης. Το παράδοξο στην περίπτωση του δήμου Θεσσαλονίκης είναι ότι διαθέτει ήδη αντίστοιχη πλατφόρμα, η οποία αναπτύχθηκε για τη διευκόλυνση των επαγγελματιών κατά την περίοδο της πανδημικής κρίσης.
Το βασικό επιχείρημα που χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση της νέας ρύθμισης σχετικά με τη χρήση της ψηφιακής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ είναι ότι πολλοί δήμοι αδυνατούν να εισπράξουν τα τέλη αυτών των δύο κατηγοριών.
«Η τοπική αυτοδιοίκηση αντιμετωπίζεται ως ο συνήθης ύποπτος, όταν στο κράτος η κακοδιαχείριση πάει σύννεφο», αντέτεινε ο αντιπρόεδρος της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας, δήμαρχος Νεάπολης – Συκεών Σίμος Δανιηλίδης, ο οποίος σημείωσε ότι οι δήμοι θα πρέπει να σταθούν σκληρά απέναντι στην απόφαση για την προμήθεια του 20% από την ΑΑΔΕ.
Το απόλυτο χάος
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΔΕ, οι αιρετοί της αυτοδιοίκησης επεσήμαναν τον κίνδυνο η χρήση της πλατφόρμας της ΑΑΔΕ να δημιουργήσει χάος στη διαχείριση των εσόδων από το τέλος διαμονής παρεπιδημούντων και το τέλος επί των ακαθαρίστων εσόδων. Όπως τονίστηκε, η ψηφιακή πλατφόρμα δεν είναι λειτουργική και δεν διευκολύνει τη διαδικασία του ελέγχου αναφορικά με τα ποσά που πρέπει να αποδοθούν σε κάθε δήμο.
Μάλιστα, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης είχε δημιουργήσει δική της πλατφόρμα, με τη χρήση της οποίας οι δήμοι που είχαν ενταχθεί ήδη εισέπρατταν χωρίς προβλήματα τα τέλη αυτά. Στην πλατφόρμα είχαν ενταχθεί 100 δήμοι, χωρίς κόστος, με τον δήμο της Ρόδου να έχει εισπράξει σε διάστημα περίπου δεκαπέντε μηνών ποσό που προσεγγίζει τα 7,5 εκατ. ευρώ. Όπως καταγγέλθηκε στη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΔΕ, η πλατφόρμα που είχε δημιουργηθεί με πρωτοβουλία των συλλογικών οργάνων της αυτοδιοίκησης για τη διευκόλυνση των δήμων ετέθη υποχρεωτικά εκτός λειτουργίας στις 11 Ιανουαρίου, ώστε στο εξής να γίνεται χρήση της πλατφόρμας της ΑΑΔΕ.
“Πέρα από το πολιτικό σκέλος του ζητήματος, με τη φόρμα της ΑΑΔΕ θα οδηγηθούμε σε ένα μπάχαλο που δεν έχει προηγούμενο“, ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της επιτροπής Οργάνωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της ΚΕΔΕ, δημοτικός σύμβουλος Ορχομενού Γιάννης Τσιάμης.
Προσφεύγουν για το τέλος ταφής απορριμμάτων
Την ίδια ώρα, έχει ανοίξει ο χορός των προσφυγών από δήμους της χώρας, υπό την ομπρέλα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), για το ζήτημα της αναδρομικής καταβολής του τέλους ταφής απορριμμάτων, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε αυξήσεις-φωτιά στα δημοτικά τέλη.
Οι νεοσύστατες δημοτικές επιτροπές, ήδη από τις πρώτες συνεδριάσεις τους κατά τη νέα αυτοδιοικητική περίοδο, προχωρούν η μία μετά την άλλη στη λήψη αποφάσεων για κατάθεση προσφυγών στην ελληνική δικαιοσύνη. Αντίστοιχες αποφάσεις άρχισαν να λαμβάνουν δήμοι από όλη τη χώρα, όπως ενδεικτικά ο δήμος Αμπελοκήπων – Μενεμένης και ο δήμος Ηρακλείου.
Τον δρόμο των προσφυγών στο ΣτΕ για την υπόθεση του τέλους ταφής απορριμμάτων έχει δείξει η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, με τον πρόεδρό της, δήμαρχο Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρο Κυρίζογλου, να έχει απευθυνθεί με προσωπική επιστολή του στους δημάρχους της χώρας, ενημερώνοντάς τους για όλα τα στάδια της διαδικασίας.
Οι δήμοι προχωρούν μαζί με την ΚΕΔΕ στην άσκηση αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας κατά αποφάσεων του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών, που δημοσιεύθηκαν παραμονές Χριστουγέννων. Με τις αποφάσεις αυτές από τη μία πλευρά γίνεται η απόδοση στους ΟΤΑ εσόδων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, αλλά από την άλλη πλευρά παρακρατούνται ποσά από τους δήμους ως οφειλόμενα από τη μη καταβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων. Στην περίπτωση του δήμου Αμπελοκήπων – Μενεμένης, που ήταν και από τους πρώτους που ακολούθησαν τη δικαστική οδό, με τις επίμαχες υπουργικές αποφάσεις τα ποσά που παρακρατούνται σε αυτή τη φάση υπερβαίνουν τα 260.000 ευρώ.
Οι προσφυγές των ΟΤΑ για την υπόθεση του τέλους ταφής απορριμμάτων θα πρέπει να κατατεθούν το αργότερο έως τις 12 Φεβρουαρίου, με την ΚΕΔΕ να καλύπτει το σύνολο των δικαστικών δαπανών για όλους τους δήμους της χώρας.
Αντισυνταγματική η απόφαση για το τέλος ταφής
Το τέλος ταφής απορριμμάτων προβλέφθηκε με τον Ν. 4819/2021 και επιβάλλεται για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που προκύπτουν από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Το τέλος ταφής έχει οριστεί σε 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων από την 1η Ιανουαρίου 2022 και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ ανά τόνο.
Η ΚΕΔΕ, με αποφάσεις των οργάνων της, έχει κατ’ επανάληψη διατυπώσει τη θέση ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι αντισυνταγματικές και προκαλούν στους δήμους σημαντική απώλεια πόρων. Είναι ενδεικτικό ότι από την αναδρομική εφαρμογή των διατάξεων για το τέλος ταφής απορριμμάτων οι δήμοι της χώρας μέσα στο τρέχον έτος καλούνται να πληρώσουν ποσά που πλησιάζουν τα 240 εκατ. ευρώ.
«Δεν είναι δυνατόν να καλούνται οι δήμοι και οι δημότες να πληρώσουν την έλλειψη των απαραίτητων υποδομών για τη φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση των απορριμμάτων, ο σχεδιασμός και υλοποίηση των οποίων αποτελεί ευθύνη του κεντρικού κράτους», έχει αναφέρει για το θέμα αυτό ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης Λάζαρος Κυρίζογλου.
Αυξήσεις – φωτιά στα δημοτικά τέλη
Οι αποφάσεις της πολιτείας για αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής απορριμμάτων από την πλευρά των δήμων έχουν δημιουργήσει μείζονες πιέσεις στους δημοτικούς προϋπολογισμούς και σε πολλές περιπτώσεις έχουν οδηγήσει σε μεγάλες αυξήσεις στα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού, τα οποία καλούνται να καταβάλλουν οι πολίτες.
Ήδη στον δήμο Θεσσαλονίκης έχει ληφθεί απόφαση για αύξηση των δημοτικών τελών κατά 35%. Αντίστοιχη αύξηση αποφασίστηκε και στον δήμο Κορδελιού – Ευόσμου. Σε αυξήσεις προχωρούν ακόμη οι δήμοι Θέρμης και Θερμαϊκού, ενώ στον δήμο Βόλβης τον περασμένο Δεκέμβριο είχε αποφασιστεί αύξηση κατά περίπου 10% στα ανταποδοτικά τέλη που θα είναι σε ισχύ κατά το τρέχον έτος.
