Της Αρχοντούλας Τσιλικιώτη
Οι αυτοδιοικητικές εκλογές ολοκληρώθηκαν με τους πολίτες να εκλέγουν τους νέους «τοπικούς άρχοντες» που θα αναλάβουν να υπηρετήσουν τους τόπους τους για την επόμενη πενταετία. Και ενώ κατά κοινή παραδοχή, η αποχή είναι ο μεγάλος «νικητής» της φετινής εκλογικής διαδικασίας, υπάρχει σίγουρα ένας «ηττημένος». Αυτή είναι η γυναικεία εκπροσώπηση.
Από τους 1.222 δημοτικούς συνδυασμούς και των 332 δήμων της Ελλάδος, μόνο 164 ήταν συνδυασμοί με γυναίκα επικεφαλής (13,5%). Αντίστοιχα, στους 78 περιφερειακούς συνδυασμούς για τις 13 Περιφέρειες, μόνο 11 γυναίκες επιδίωξαν τη θέση της περιφερειάρχη (14,1%).
Εκ του αποτελέσματος, πανελλαδικά εξελέγησαν 22 γυναίκες στον δημαρχικό θώκο ,δηλαδή, μόλις το 6.62% ενώ καμία δεν εξελέγη περιφερειάρχης καθώς η απερχόμενη περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα-Τσαγκαροπούλου δεν επανεξελέγη. Επιπρόσθετα αξίζει να σημειωθεί πως οι 13 από τις 22 νέες δημάρχους της χώρας είχαν επανεκλεγεί από την πρώτη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών. Ειδικότερα εκ των 66 δήμων της Αττικής εξελέγησαν 6 γυναίκες δήμαρχοι ενώ εκ των 14 δήμων της Θεσσαλονίκης το δημαρχικό αξίωμα κατέλαβαν 3 γυναίκες.
Από το νέο έτος συνεπώς, γυναίκες θα κατέχουν το «τιμόνι» των δήμων Σερρών, Καλαμαριάς,Λαγκαδά, Δέλτα, Σκύδρας, Κασσάνδρας, Λήμνου, Μετσόβου, Αμφίκλειας- Ελάττειας, Χαλκιδέων, Διονύσου, Πεντέλης, Ραφήνας-Πικερμίου, Ιλίου, Ζωγράφου, Σπετσών, Κέας, Σίφνου, Γαύδου, Τήλου,Βισάλτιας και Οιχαλίας.
Ιστορικά η περίπτωση της Θεσσαλονίκης
Η ταυτόχρονη επικράτηση γυναικών σε τρεις δήμους της περιφερειακής ενότητα της Θεσσαλονίκης αποτελεί πρωτιά για την πολιτική σφαίρα της συμπρωτεύουσας. Η Θεσσαλονίκη σε ένα γενικότερο πλαίσιο έχει μια αμφιλεγόμενη σχέση με την γυναικεία εκπροσώπηση καθώς είναι η πρώτη πόλη που εξέλεξε γυναίκα δήμαρχο ωστόσο μόνο για λίγες μέρες, ενώ μετά από αυτήν «πρωτιά» μόλις δύο γυναίκες κατέλαβαν τον δημαρχικό αξίωμα.
Αναλυτικότερα, το 1951 οι γυναίκες συμμετέχουν για πρώτη φορά στις αυτοδιοικητικές εκλογές με το δικαίωμα τόσο του εκλέγειν όσο και του εκλέγεσθαι. Πρώτη σε σταυρούς αναδεικνύεται η Αρίστη Παγιατάκη, γεγονός που καθιστά δήμαρχο της πόλης κατά τον τότε ισχύον νόμο. Ο δεύτερος σε ψήφους Παντελής Πετρακάκης, εκμεταλλευόμενος τον “ασαφή νόμο”,ο οποίος επιτρέπει στις γυναίκες το εκλέγειν και το εκλέγεσθαι {όχι, όμως, στη θέση του δημάρχου, αλλά μόνο σ’ αυτή του δημοτικού συμβούλου) προσφεύγει στο εκλογοδικείο και καταλαμβάνει την θέση του δημάρχου.
Στη συνέχεια η Έλλη Παπαπαναγιώτου – Μιταυτσή από το 1975 έως το 1982 και έπειτα από το 1987 έως το 1990 κατακτά τον δήμο Πολίχνης. Μέχρι και σήμερα είναι η μακροβιότερη δήμαρχο του νομού Θεσσαλονίκης. Μετά από αρκετά χρόνια, μόλις το 2006 η Πολυξένη Δρίτσα αναδείχθηκε δήμαρχος του δήμου Τριανδρίας για μία μόνο θητεία καθώς στις εκλογές του 2010 ο δήμος Τριανδρίας συγχωνεύτηκε με τον δήμο Θεσσαλονίκης υπό την διοίκηση του Καλλικράτη.
Επιστροφή στη Θεσσαλονίκη του σήμερα
Στις φετινές αυτοδιοικητικές εκλογές, η ανάδειξη όχι μίας αλλά τριών δημάρχων στους δήμους της Θεσσαλονίκης αλλά και η επικράτηση της Βούλας Πατουλίδου η οποία κατέλαβε την «πρωτιά» σε ψήφους στην παράταξη του Απόστολου Τζιτζικώστα στη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, αποτελεί μια σημαντική νίκη για την γυναικεία εκπροσώπηση στην αυτοδιοίκηση της Μακεδονίας αλλά και της Ελλάδας γενικότερα.
Η Νίκη Ανδρεάδου, επικεφαλής της παράταξης «ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΕ ΟΡΑΜΑ» έγινε η πρώτη δήμαρχος Λαγκαδά από τον πρώτου γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών καταλαμβάνοντας το 56,98% των ψήφων έναντι του Γιάννη Αναστασιάδη που έμεινε δεύτερος με 37,94%. Σε δηλώσεις ανέφερε μεταξύ άλλων: «Απόψε κλείσαμε οριστικά τους λογαριασμούς με το παρελθόν. Κι από αύριο το πρωί, ενωμένοι, όλοι μαζί, ξεκινάμε για να χτίσουμε το δήμο Λαγκαδά που ονειρευόμαστε. Αυτή η νίκη ανήκει σε όλους τους δημότες Λαγκαδά. Σε αυτούς που μας ψήφισαν, αλλά και σε αυτούς που δεν μας ψήφισαν. Θα είμαι η δήμαρχος όλων των δημοτών Λαγκαδά»
Στον δεύτερο γύρο της εκλογικής διαδικασίας η Χρύσα Αράπογλου πρώην Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ με τον συνδυασμό « Καλαμαριά Μητέρα Πόλη» πήρε τον Δήμο Καλαμαριάς καταλαμβάνοντας το 57,92% των ψήφων έναντι του Γιάννη Δαρδαμανέλη του οποίου το ποσοστό ανήλθε στο 42,08%. Μετά την εκλογή της δήλωσε: «Χαίρομαι πάρα πολύ για το αποτέλεσμα. Θέλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου όσες και όσους μας στήριξαν και την πρώτη Κυριακή, αλλά κι όσους και όσες μας εμπιστεύτηκαν και τη δεύτερη Κυριακή.Για μας το στοίχημα είναι το πρόγραμμά μας. Μία μεγάλη Καλαμαριά, συμπεριληπτική, εξωστρεφής, με συμμετοχικές διαδικασίες, μια Καλαμαριά που θα σέβεται και θα υπερασπιστεί τον δημόσιο χώρο. Από εδώ και πέρα μόνο σχέδιο και δουλειά».
Νικήτρια του δεύτερου γύρου ήταν και η Μπισμπινά Γερακίνα στον Δήμο Δέλτα όπου με την παράταξη «ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ» κατάφερε να υπερτερήσει του αντιπάλου της Ιορδάνη Δημητριάδη με ποσοστό 50,19% έναντι του 49,81%. Στις πρώτες τις δηλώσεις η κ. Μπισμπίνα ανέφερε: «Ο Δήμος Δέλτα μίλησε. Σας ευχαριστώ όλους θερμά για την υποστήριξη σας και την τιμή που μου κάνατε.Το όραμά μας γίνεται πραγματικότητα. Τώρα ξεκινάει η σκληρή δουλειά και η ευθύνη να πάμε το Δήμο Δέλτα μπροστά.Ευχαριστώ όλους τους συνεργάτες, τους υποψήφιους και φίλους του «ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ». Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε σελίδα».
Με τη ματιά προς το μέλλον
Μολονότι η συμμετοχή και η εκλογή γυναικών στην αυτοδιοίκηση φαίνεται να έχει αυξηθεί συγκριτικά με προηγούμενες αναμετρήσεις, λαμβάνοντας υπόψιν τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 αλλά και του 2014 κατά τις οποίες οι γυναίκες δήμαρχοι ανέρχονταν στις 19 και στις 15 αντίστοιχα, η γυναικεία εκπροσώπηση παραμένει προκλητικά χαμηλή. «Η αυτοδιοίκηση εξακολουθεί να ανδροκρατείται, οι τοπικές κοινωνίες εξακολουθούν να είναι προσκολλημένες σε παραδοσιακά και παρωχημένα πρότυπα και απέχουν μακράν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο», αναφέρει σε ανακοίνωσή της επί του θέματος η ΚΕΔΕ.
(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Πολιτική”, 21-10-2023)
